Vandaag starten we een reeks artikels over de grondstoffen die we in ons atelier gebruiken. En om te beginnen hebben we gekozen voor een van de meest exotische: ricinus.
Vaak gedegradeerd tot een wat vergeten grootmoedersmiddeltje, verdient deze stroperige substantie nochtans onze volle aandacht, want haar eigenschappen zijn opmerkelijk.
Maar waar komt ricinus eigenlijk vandaan?
De wonderboom (Ricinus communis) is een kruidachtige of boomachtige plant afkomstig uit tropisch Afrika, maar tegenwoordig terug te vinden in alle warme delen van de wereld. Gewoonlijk bereikt hij een hoogte van ongeveer 3 meter, maar onder ideale omstandigheden kan hij tot wel 10 à 12 meter hoog worden.
De zaden, die zich in kleine stekelige capsules bevinden, leveren twee totaal verschillende producten op:
- de olie, heilzaam en al duizenden jaren gebruikt,
- ricine, een dodelijk toxine (en berucht vanwege de zaak van de Bulgaarse paraplu).
Gelukkig is ricinusolie volkomen veilig. Ze wordt verkregen door koude persing, zonder oplosmiddelen, en laat zo de giftige stoffen achter. Het is haar hydrofobe karakter dat het onderscheid maakt.
H. Zell, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Het gebruik ervan door de geschiedenis heen
Eerste bekende verschijning? In de Papyrus Ebers, een Egyptisch medisch handboek dat dateert uit de 16e eeuw v.Chr. Jawel, meer dan 3.500 jaar geleden! In die tijd werd het zowel gebruikt om olielampen te voeden als om de ogen en de spijsvertering te verzorgen.
Men heeft zelfs sporen ervan teruggevonden in balseming ateliers: de Egyptenaren gebruikten het om de mummificatiewikkels te doordrenken. Niet erg glamoureus, maar wel behoorlijk ingenieus.
Door de eeuwen heen heeft wonderolie zich over de hele antieke wereld verspreid. Ze werd gebruikt omwille van haar cosmetische, antibacteriële, schimmelwerende en ontstekingsremmende eigenschappen.
In de farmacie werd wonderolie lange tijd voorgeschreven als purgeermiddel. Maar om duidelijk te zijn: dat wordt tegenwoordig sterk afgeraden. De werking is weliswaar doeltreffend… maar bruut en potentieel gevaarlijk.
De Italiaanse fascisten, nooit verlegen om een schandalig idee, dwongen hun politieke tegenstanders om grote hoeveelheden ricinusolie te drinken. Het doel? Hen letterlijk hun darmen laten legen op straat
– een methode van vernedering, uitdroging en soms zelfs de dood, zoals hieronder geïllustreerd (of nee, eigenlijk liever niet).
En wat schoonheid betreft?
Dat is allemaal goed en wel, die verhalen over laxeermiddelen, mummies en vergiftigingen, maar het maakt niet echt zin om die olie te gebruiken, denkt u waarschijnlijk. En je zou daar best wel gelijk in kunnen hebben. Behalve dat… ze eigenlijk boordevol eigenschappen zit die ontzettend nuttig zijn in de cosmetica.
Uniek in zijn soort, bestaat ze voornamelijk uit ricinolzuur. Het is dit specifieke vetzuur dat haar de meeste van haar eigenschappen verleent.
Dankzij haar ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen wordt ricinusolie lokaal aangebracht om gewrichts- en spierpijn of zelfs huidontstekingen te verlichten. Ze is ook een uitstekend medium voor warme kompressen en biedt welkome verlichting bij krampen of spasmen.
Op het gebied van haarverzorging is ricinusolie een echte ster geworden. Aangebracht op haar, baard of wimpers staat ze bekend om haar stimulerende effect op de haargroei. Wetenschappelijk bewijs ontbreekt voorlopig nog, maar de vele (en enthousiaste) gebruikerservaringen zijn reden genoeg om het zelf eens te proberen.
(Van mijn kant neigt mijn haardos eerder naar Picasso dan naar Dürer, dus ik geef de fakkel graag door.)
Dankzij mijn behandeling met ricinusolie gaat het nu veel beter.
De zeer stroperige textuur kan wat afschrikken, maar juist daardoor dringt ze diep door, voedt ze intens en laat ze een glanzend en verzorgd uiterlijk achter. Extra pluspunt: ze is vrijwel geurloos.
En dat is nog niet alles. Wanneer ze op de nagels wordt aangebracht, zou ricinusolie helpen om microscheurtjes in de keratine op te vullen en de nagelstructuur te versterken. Ook hier weer: geen formele studies, maar wel een stevig gewortelde traditie.
Ricinusolie in onze zepen: een echte parel
Waar ze echt uitblinkt, is in de verzeping.
Goed gedoseerd zorgt ricinusolie voor een dicht, romig en zijdezacht schuim dat bijzonder aangenaam aanvoelt op de huid. Ze versterkt de hydraterende, antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen van de zeep.
Het is een sleutelingrediënt in onze huisgemaakte recepten, een echte pijler van onze formulering.
Conclusie?
Laat je niet afschrikken door haar kleverige textuur of haar duistere verleden. Ricinusolie is een waardevolle bondgenoot – discreet, maar doeltreffend. En bij ons verdient ze haar plek volledig.